Wat doet
SW-SL

‘De Buurtzaak’ – Huis van de Wijk Slotervaart Noord – is gevestigd in de Ru Paré Community. Met 600 m2 is ‘De Buurtzaak’ wat betreft haar afmeting al een belangrijk programma van Stichting  Samenwonen-Samenleven. Maar zeker ook vanwege de vele activiteiten die zij ontplooit. In De Buurtzaak komen verschillende voorzieningen, expertises, disciplines, netwerken en talenten samen. Bewoners vinden via ‘De Buurtzaak’ snel hun weg naar tal van voorzieningen en ondersteuning, zoals sociale raadslieden, bewindsvoering, activering, participatieplaatsen, stageplaatsen voor onderwijsdoelstellingen, huishoudelijke- en persoonlijk hulp aan huis, psychosociale ondersteuning t/m hulp bij het verrichten van kleine onderhoudsklussen aan huis voor arme bewoners. ‘De Buurtzaak’ is daarmee dus “toeleider” en springplank voor de bewoners.

Een andere belangrijke taak van De Buurtzaak bestaat uit het faciliteren en het stimuleren van buurtbewoners om eigen activiteiten te ontwikkelen en uit te voeren. Hierin worden zij ook gestimuleerd om de eigen activiteiten meer in collectief verband te ontwikkelen, zodat er meer solidariteit ontstaat tussen groepen in Slotervaart.

Naast een groot aantal reguliere activiteiten die geïnitieerd worden door bewoners en bewonersinitiatieven, is er ook ruimte voor programmering op het gebied van sociaal domein, welzijn, kunst en cultuur. Hierbij zet De Buurtzaak in op: een integrale aanpak, benutten van de meerwaarde van bewonersinitiatieven met name waar het gaat om ‘informele zorg”, gemeenschapsvorming, emancipatie, wederkerigheid, inclusiviteit, duurzaamheid en ten slotte streven naar een coöperatieve wijkeconomie. Op de website van de Ru Paré kun je de culturele agenda terugvinden.

In het najaar van 2018 is SW-SL op eigen initiatief het Commons Lab programma. Een initiatief waarin we het denken over en de praktijk met “commoning”, oftewel “vergemeenschappelijken”, bij elkaar brengen. Commons kunnen een krachtige reactie vormen tegen de destructieve uitsluitende vormen van uitsluiting (privatisering) en een alternatief perspectief bieden van een inclusieve (rechtvaardige), gemeenschappelijk (solidaire) samenleving en circulaire volheid van de wereld. Dat zichtbaar maken – en tegelijkertijd handelingsperspectief bieden – is één van de ambities van de Common Labs.

In een Lab komen geïnteresseerden in, denkers over, ontwikkelaars en uitvoerders van commonspraktijken en community building-initiatieven bijeen. Dit om samen te reflecteren op de praktijk maar ook om samen bij te dragen aan theorievorming rond het fenomeen “commons” en “commoning”. Door “commoning” versterk je het (mede-)eigenaarschap van hulpbronnen door bewoners. Er ontstaat een sociale infrastructuur waarin bewoners zich verbinden als mede-eigenaar, medeontwikkelaar, mededoener en dus ook medeverantwoordelijke. Hiermee democratiseer je de lokale economie wat de sleutel is voor empowerment van de buurt. In de afgelopen jaren heeft het Commons Lab mede-eigenaarschap van bewoners gestimuleerd en heeft het bijgedragen aan de vitaliteit van de sociale infrastructuur in Nieuw-West. Verder is het een kraamkamer geweest van verscheidene vernieuwende initiatieven, zoals de hieronder beschreven energiecoöperatie Westerlicht en het coöperatie “Samen aan de Slag”.

Het spreekuur Hulp in de Buurt (HiB) is een informeel zorgprogramma dat omziet naar de (kwetsbare) ander. Op dinsdag houden we spreekuur in Jacomenius in de Jacob Geelbuurt en van woensdag tot en met vrijdag is er spreekuur in de Ru Pare. Daarnaast is er elke derde per maand een Stadspas spreekuur voor hulp bij het aanvragen van een Stadspas, vragen over het gebruik ervan en hoe je online de aanbiedingen kan vinden.

Het spreekuur van Hulp in de Buurt wordt bemand door vrijwilligers, bewoners uit de wijk die de training vertrouwenspersonen gevolgd hebben. De vrijwilligers die deze informele zorg bieden functioneren als vertrouwenspersonen, vroegsignaleerders en toeleiders naar reguliere vormen van welzijn en zorg en werken daarbij vaak – vanwege de inzet op samenredzaamheid – preventief. Dit programma is complementair aan de reguliere hulpverlening in zorg en welzijn.

Belangrijke speerpunten zijn: voldoende tijd nemen om te luisteren en geduld hebben om samen praktische zaken aan te pakken, zoals het invullen van een formulier of het lezen en zo nodig vertalen van de post van instanties. Maar er wordt ook gekeken hoe activering van buurtbewoners te realiseren: in plaats van te kijken naar wat iemand niet kan of naar iemands problemen, gaan we ook met de bewoners in gesprek om te kijken wat wel mogelijk is en waar mensen wel toe in staat zijn. Om het spreekuur ‘up to date’ te houden investeren we in onze vrijwilligers middels trainingen. Dit verbetert de manier van hulp geven en draagt bij aan de groei van expertise en ervaring van de vrijwilligers. Wanneer wij trainingen op de agenda hebben staan, blijven we ervoor zorgen dat wij die niet alleen volgen; dit doen wij  samen met collega’s van andere informele hulpprogramma’s in Nieuw-West. Hierdoor kunnen wij onderling kennis maken, kennis uitwisselen en gezamenlijk optrekken in de wens de bewoners van Nieuw-West zo goed mogelijk bij te staan.

Sinds 2017 biedt SWSL een mantelzorgprogramma voor mantelzorgers in Slotervaart. SWSL heeft een programma ontwikkeld dat bestaat uit lotgenotenbijeenkomsten, voorlichtingsbijeenkomsten, uitjes in Amsterdam en niet te vergeten de Dag van de Mantelzorg.

Met het programma Mantelzorg heeft SWSL een herkenbare ontmoetingsplek voor mantelzorgers in Slotervaart in weten te richten waarbij lotgenoten elkaar ontmoeten, ervaringen met elkaar uitwisselen, kennis en informatie verspreid en gedeeld kan worden maar waar vooral een focus ligt op ontspanning. De mantelzorggroep komt wekelijks bij elkaar voor een gezamenlijk ontbijt en bespreken relevante thema’s die op dat moment voor hen belangrijk zijn.

Voor ontspanning worden bijvoorbeeld gedurende het hele jaar yoga lessen en ontmoeting georganiseerd. Deze activiteiten worden door vrijwilligers georganiseerd en uitgevoerd, onder begeleiding van team De Buurtzaak. Daarnaast geven mantelzorgers en vrijwilligers zelf input over thema’s die hen aanspreken zodat voorlichtingsbijeenkomsten kunnen worden georganiseerd. Het thema dementie en gezonde voeding is bijvoorbeeld een belangrijk thema. De groep geeft ook input voor de organisatie van de Dag van de Mantelzorg. Tijdens deze dag worden de mantelzorgers uiteraard verwend en in het zonnetje gezet. Er worden verschillende acties ondernomen om meer en nieuwe mantelzorgers te bereiken en er wordt nauw samengewerkt met partners in de wijk zoals Mantelzorg en Dementie, Combiwel en de Gemeente Amsterdam.

Platform Armen nemen het Woord streeft naar een nieuw beleid waarbij naar bewoners wordt geluisterd, vooral degenen die in armoede verkeren en zich terughoudend opstellen. Het richt zich op het vergroten van bewustzijn over armoede en wil aantonen dat het geen persoonlijke schuld is. Er heerst schaamte rond armoede, wat leidt tot ontkenning en het vermijden van hulp. Het programma Armen nemen het woord wil deze stigma’s doorbreken en benadrukken dat armoede een maatschappelijk probleem is. Bestaande structuren dragen bij aan armoede. In het beleid van de afgelopen jaren stond vooral wantrouwen richting burgers centraal – vooral jegens mensen aan de onderkant van de samenleving. Kijk maar naar hoe er met mensen omgegaan wordt in de Participatiewet, waardoor mensen in de bijstand tot ver achter de voordeur in de gaten worden gehouden. Of denk aan het toeslagenschandaal en de zwarte lijsten van de belastingdienst.

Platform Armen nemen het woord bestaat uit mensen die zelf te kampen hebben met armoede (ervaringsdeskundigen). Het platform geeft input over de te organiseren debatten en acties.

Er wordt gewerkt aan het betrekken van arme bewoners bij beleidsbeslissingen, het verbeteren van de zeggenschap van deze bewoners en het integreren van hun ervaringen in lokaal beleid. Maar we gaan ook stilstaan bij hoe we bestaanszekerheid gaan realiseren voor iedereen? Hoe gaan we bewoners betrekken bij de aankomende verkiezingen? Dit zijn vragen waar wij ons ook op richten met het platform.

SW-SL organiseert o.a. debatten met als doel om de bewoners van Slotervaart een podium te gegeven om samen met gastsprekers (professionals, bestuurders en politici) te discussiëren over armoede en sociale uitsluiting. De kern van deze armoede debatten was en is dat arme bewoners het podium pakken. Het is van groot belang dat zij de gelegenheid krijgen om invloed uit te oefenen op het overheidsbeleid als het gaat om armoedebestrijding.

Voor stichting Samenwonen Samenleven is het platform altijd al belangrijk geweest maar nu wellicht nog wel meer. De zorgwekkende armoede en sociale uitsluiting zijn door de zogenoemde crisis niet alleen zichtbaarder geworden, maar de verschillen en tegenstellingen zijn ook gegroeid. Mensen die al moeite hadden om het hoofd boven water te houden, worden het eerst en het hardst geraakt. Door de crisis zijn er ook nieuwe groepen (o.a. zzp’ers) met armoede in aanraking gekomen. Bij het vormen van dit platform wordt rekening gehouden met diversiteit.

Kortom, dit programma fungeert als aanjager van zeggenschap en democratisering van bewoners die leven in armoede.

Samen Leren in de Wijk Slotervaart is een intensieve samenwerking tussen drie educatieve wijkpartners (OBS de Toekomst, De Huizingaschool en de 7e Montessori) en zes maatschappelijk/creatieve wijkpartners (SWSL, Kaskantine, Olympia Circus, Buurtwerkplaats Noorderhof, ZID theater en Bakkerij de Eenvoud). Het initiatief is ontstaan naar aanleiding van de onderwijsstaking in december 2019. Het doel was na te denken over de uitdagingen van het basisonderwijs. Een van de uitkomsten was het plan om een structuur in te richten waarin wijkprofessionals – onder didactische en pedagogische verantwoordelijkheid van de basisscholen – betrokken worden bij het onderwijsprogramma tijdens en na schooltijd, op school en in de wijk. Hierna is de pilot Samen Leren in de Wijk Slotervaart opgezet. In het samenwerkingsverband is onder andere een programma met maatschappelijke wijkpartners ontstaan tijdens schooltijd en een zomerprogramma.